XXXVIII/412/2014 w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2016

 UCHWAŁA NR XXXVIII/412/2014

Rady Miejskiej w Nowym Warpnie
z dnia 29 stycznia 2014 r.

w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2016

Na podstawie art, 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz, 594) oraz art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz, 1493, z 2009 r. Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 125, poz.842, z 2011 r. Nr 149,poz. 887) Rada Miejska w Nowym Warpnie uchwala, co następuje:

§ 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2016, w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Nowego Warpna.

§ 3. Uchyla się Uchwałę Nr XVIII/121/2012 Rady Miejskiej w Nowym Warpnie z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2012-2016.

§ 4.Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Miejskiej w Nowym Warpnie
Grzegorz Grochecki

Załącznik do uchwały nr XXXVIII/412/2014
Rady Miejskiej w Nowym Warpnie
z dnia 29.01.2014 r.

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Nowe Warpno na lata 2014-2016

Rozdział 1.
Wprowadzenie

Najważniejsze informacje na temat przemocy w rodzinie
Według definicji zawartej w art. 2 pkt. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przemoc to:
„Jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych (członek rodziny – osoba najbliższa w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6.06.1997r. – Kodeks karny),a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.”
 
Przemoc:
1) Jest intencjonalna - jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary.
2) Utrudnia samoobronę z uwagi na wyraźną asymetrię sił - w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest; słabsza a sprawca silniejszy.
3) Narusza prawa i dobra osobiste - sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności szacunku itd.)
4) Powoduje cierpienie i szkody - sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody.

Rodzaje przemocy:
- przemoc fizyczna to zadawanie bólu fizycznego i/lub obrażeń fizycznych, bądź grożenie obrażeniami np.: uderzenie, ciągnięcie za włosy, kopanie, uderzanie jakimś przedmiotem, pchnięcie nożem itp.
- przemoc seksualna wymuszanie różnego rodzaju niechcianych zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy, np. nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, seksu z osobami trzecimi, sadystycznych form współżycia, zmuszanie do oglądania filmów pornograficznych i zdjęć a także krytykowanie zachowań seksualnych.
- przemoc emocjonalna to krytykowanie, poniżanie, obmawianie, obrażanie, wmawianie choroby psychicznej i inne działania mające na celu podważenie poczucia własnej wartości,
- przemoc ekonomiczna to bezprawne finansowe wykorzystanie i/lub kontrolowanie środków niezbędnych do utrzymania ekonomicznej niezależności ofiary; uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej lub wymuszenie pracy nieodpłatnej, ograniczenie dostępu do wspólnych zasobów itp.

Cechy charakterystyczne przemocy domowej
Przemoc domowa jest jednorazowym czynem albo powtarzającym się umyślnym działaniem, często ma długą, nawet kilkunastoletnią historię. Przemoc domowa zwykle powtarza się według zauważalnej prawidłowości zwanej cyklem przemocy.
Cykl przemocy składa się z trzech następujących po sobie faz:
- faza narastania napięcia - początkiem cyklu jest zwykle wyczuwalny wzrost napięcia. Przyczyny napięcia mogą tkwić poza rodziną. Czasami są to błahostki powodujące wzrost napięcia i przyczyniające się do powstania agresji,
- faza ostrej przemocy - następuje wybuch agresji, sprawca zamienia się w kata, może dokonać straszliwych czynów, nie zwracając uwagi na krzywdę innych. W tej fazie ofiary najczęściej decydują się wzywać pomocy, złożyć skargę,
- faza miodowego miesiąca - faza skruchy i okazywania miłości. Sprawca zaczyna dostrzegać to, co się wydarzyło. Próbuje załagodzić sytuację, przeprasza, obiecuje poprawę, staje się uczynny i miły. Próbuje przekonać ofiarę, że teraz będzie inaczej, że to już się nie powtórzy. Ofiary mu wierzą i zostają z nim, odwołują zeznania. Jednak po jakimś czasie wszystko zaczyna się od nowa. Przemoc z czasem, się nasila, za każdym razem jest coraz gorzej. Sprawca zwykle zaczyna od uszczypliwej uwagi, lekkiego popchnięcia, siarczystego przekleństwa, by po jakimś czasie dopuścić się ciężkiego uszkodzenia ciała, wymyślnych psychicznych tortur, trwałego skaleczenia czy zabójstwa.

Charakterystyka ofiar przemocy:
a) niska samoocena,
b) wysoka zależność od partnerów,
c) niepokój i depresja,
d) izolacja społeczna,
e) zinternalizowane poczucie winy,
f) podporządkowanie się,
g) ambiwalentne poczucie lojalności,
h) zniekształcone ambicje,
i) nadużywanie alkoholu i narkotyków.

Charakterystyka sprawców przemocy:
a) niska samoocena i poczucie niedostosowania,
b) poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego,
c) brak umiejętności społecznych i asertywności,
d) zaburzenia psychiczne, takie jak lęk, depresja,
e) nadużywanie alkoholu i/lub narkotyków,
f) słaba kontrola impulsów i zachowania antyspołeczne,
g) zaborczość, zazdrość, lęk przed porzuceniem,
h) zrzucanie winy na innych, podsycanie sporów, okazywanie agresji i przemocy w odpowiedzi na prowokację.
i) brak empatii w stosunku do zależnej ofiary, co może być uwarunkowane złym stanem zdrowia fizycznego lub psychicznego, problemami seksualnymi lub uszkodzeniami w czasie życia, płodowego bądź okołoporodowymi,
j) przeniesienie złości spowodowanej niezadowoleniem z pracy, stresem w pracy lub niedawnymi niekorzystnymi wydarzeniami życiowymi (np. separacja z małżonkiem, śmierć rodzica lub dziecka),
k) problemy społeczno-ekonomiczne, takie jak bezrobocie, złe warunki mieszkaniowe, trudności finansowe,
l) doświadczanie przemocy w dzieciństwie,
m) stosowanie przemocy, groźby lub używanie broni.

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest wyzwaniem dla każdego, kto z racji wykonywanej profesji, pełnionej funkcji czy osobistego bądź zawodowego zaangażowania podejmuje trud przeciwstawienia się ogromowi krzywd, jakich doświadcza wiele rodzin w swoich domach. Podejmowanie działań w takich sytuacjach wymaga wiedzy i profesjonalnych umiejętności, tak aby skutecznie powstrzymywać sprawców przemocy i nie przyczyniać się do pogarszania sytuacji ofiar.
Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem, które - choć odwieczne - dopiero od kilkunastu lat istnieje w świadomości społecznej w naszym kraju i jest przedmiotem świadomych, skoordynowanych działań zaradczych.
Aby przerwać zmowę milczenia wokół pojedynczej ofiary i zmienić jej sytuację, nie wystarczy wiedzieć, że w Polsce występuje przemoc w rodzinie i że jest ona przestępstwem.
Nie wystarczy nawet motywacja do pomagania. Potrzebne są konkretne umiejętności - stąd pytanie o metody skutecznych oddziaływań. Ale to jeszcze nie wszystko - istotną rolę odgrywają emocje i przekonania osób pomagających.
Aby osiągnąć zamierzony cel, niezbędne jest podejmowanie działań przez reprezentantów wielu służb, a co ważniejsze, muszą oni działać razem. W ten sposób mogą zyskać większą skuteczność, wspierać się nawzajem, unikać zarówno wypalenia z powodu nieskuteczności wysiłków, jak i powielania tych samych działań oraz podejmowania sprzecznych kroków. Warto, żeby przedstawiciele różnych służb zajmujący się przemocą domową znali się i mieli ze sobą dobry kontakt.

Pomoc społeczna jest ogromnie istotnym ogniwem przeciwdziałania przemocy domowej, dysponuje bowiem szczegółową wiedzą o poszczególnych rodzinach i określonymi możliwościami pomagania. Do jej działań konieczność posługiwania się Niebieskimi Kartami wprowadziła ustawa o pomocy społecznej.
Kolejną ważną instytucją, która z racji swoich kompetencji musi włączać się do lokalnego systemu pomagania ofiarom pomocy domowej, jest gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych. Rozpoczynając sprawy nakierowane na zobowiązanie do leczenia osób uzależnionych od alkoholu, często ma do czynienia z sprawcami przemocy. Samo zobowiązanie do leczenia odwykowego nie jest w stanie zatrzymać przemocy, nawet jeśli sprawca podejmie leczenie. Nadużywanie alkoholu, chociaż w wysokim stopniu koreluje z przemocą, nie jest uważane za jedyny czynnik sprawczy.
Przyglądając się zadaniom i kompetencjom instytucji oraz służb działających w środowisku lokalnym można stwierdzić, że przynajmniej teoretycznie wszystkie rodzaje pomocy są dostępne dla ofiar przemocy w rodzinie. W praktyce wygląda to inaczej, a z doświadczeń osób pomagających osobom dotkniętym przemocą w rodzinie wynika, że zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy nie mogą być realizowane niejako przy okazji innych działań. Konieczne są zatem szkolenia oraz zmiana postaw - i to nie tylko na poziomie instytucjonalnym czy społecznym, ale także na osobistym.

Rozdział 2,
Zasoby w zakresie przeciwdziałania przemocy w Rodzinie

1) Instytucje działające na terenie Gminy Nowe Warpno:
 - Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Warpnie,
 - Środowiskowe Ognisko Wychowawcze Towarzystwa Przyjaciół Dzieci
 - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
 - Zespół Szkół w Nowym Warpnie ,
 - Przedszkole Miejskie „Złota Rybka” w Nowym Warpnie,
 - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Lekarz Rodzinny”
2) Mocne strony
 a) dobrze przygotowana i stale doskonaląca, umiejętności kadra instytucji działających na rzecz rodziny;
 b) znajomość problemu i dobrze działające służby zajmujące się profilaktyką i wsparciem rodzin zagrożonych patologiami;
 c) rozwój poradnictwa dla osób uwikłanych w przemoc;
 d) poparcie działań i współpraca z samorządem gminnym.
3) Słabe strony
 a) brak specjalistycznego ośrodka wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,
 b) brak specjalistycznego ośrodka dla sprawców przemocy w rodzinie.
4) Zagrożenia
 a) niedostatek finansowy w rodzinach związany z bezrobociem:
 b) negatywne wzorce zachowań społecznych;
 c) brak wydolności wychowawczej rodzin, bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych;
 d) problemy związane z uzależnieniami w rodzinach.
5) Szanse
 a) wzrost świadomości społecznej:
 b) wykształcona i stale doskonaląca swoje umiejętności kadra pracowników służb społecznych, policji, sądu:
 c) współpraca z instytucjami, związkami wyznaniowymi, organizacjami pozarządowymi w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie:
 d) realizacja programów profilaktycznych umożliwiających rodzinie dotkniętej przemocą lub inną sytuacją kryzysową przezwyciężanie trudności.

Rozdział 3,
Skala zjawiska przemocy w rodzinie w Gminie Nowe Warpno

Na terenie gminy Nowe Warpno według posiadanych danych występuje zjawisko przemocy.
W znacznej części jest to przemoc psychiczna i fizyczna. Do częstych przejawów przemocy w rodzinie należą awantury domowe, bardzo często wywoływane pod wpływem alkoholu, pobicia, poniżanie, wyzywanie, zaniedbanie, przemoc ekonomiczna w stosunku do członków rodzin zarówno do współmałżonków, dzieci jak i osób starszych.
Działania Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Zespołu Interdyscyplinarnego w zakresie interwencji kryzysowej związanej z przemocą w rodzinie wskazują na występowanie zjawiska przemocy w gminie Nowe Warpno:
- w 2012 r. - wpłynęły 4 formularze „Niebieskiej Karty” dotyczyły 4 rodzin i 10 osób będących w tych rodzinach ,
- w 2013 r.- wpłynęło 5 formularzy „Niebieskiej Karty” dotyczyły 5 rodzin i 22 osób w tych rodzinach.
Na podstawie „Niebieskich Kart „ były prowadzone procedury przez Zespół Interdyscyplinarny w Nowy Warpnie .
 

Rozdział 4
Cel ogólny programu

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, zwiększanie dostępności i skuteczności pomocy dla rodzin, w których stosowana jest przemoc, ochrona ofiar przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie rozmiaru przemocy w rodzinach.
Cele pośrednie:
I. Zmiana postaw społeczności lokalnej wobec przemocy w rodzinie poprzez stałą edukację:
 1) Systematyczne pogłębianie wiedzy na temat zjawiska, przemocy poprzez edukację środowiska lokalnego ukierunkowaną na zniwelowanie mitów i stereotypów przemocy poprzez podejmowania działań w środowisku mających wpływ na zmianę obyczajów i zniwelowanie postaw usprawiedliwiających stosowanie przemocy.
    Działanie o charakterze ciągłym,
 2) Przeprowadzanie lokalnych kampanii społecznych, informacyjno-edukacyjnych propagujących właściwe relacje w rodzinach mobilizujące społeczność lokalną do podejmowania działań zmierzających do powstrzymania przemocy w rodzinach.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 3) Aktualizowanie bazy danych o instytucjach świadczących pomoc rodzinom uwikłanym w przemoc i oferowanych form. wsparcia.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 4) Informowanie mieszkańców gminy przyczyniające się do uwrażliwienia na problem przemocy w rodzinach poprzez zamieszczanie artykułów i informacji w lokalnej prasie, organizacja spotkań ze społecznością lokalną, konsultacje.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 5) Kolportaż ulotek i broszur dotyczących problemu przemocy w rodzinach.
    Działanie o charakterze ciągłym,
 6) Rozpowszechnianie wiedzy na temat stosowania przemocy w rodzinach poprzez udostępnianie zbiorów bibliotecznych i czasopism zgromadzonych w Ośrodku Pomocy Społecznej.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 7) Prowadzenie działalności informacyjno-konsultacyjnej skierowanej do społeczeństwa lokalnego, dzieci i młodzieży.
    Realizacja działania w sposób dostosowany do potrzeb.
 8) Organizowanie lub współorganizowanie pikników rodzinnych, festynów, zawodów sportowych , konkursów służących wzmocnieniu więzi w rodzinach- stop przemocy.
    Realizacja działania w sposób dostosowany do potrzeb.

II. Ograniczenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie:
 1) Prowadzenie monitoringu przemocy na terenie Gminy Nowe Warpno,
    Działanie o charakterze ciągłym,
 2) Informowanie społeczności lokalnej o gminnej ofercie przeciwdziałania przemocy, w tym działaniach Zespołu Interdyscyplinarnego i możliwości procedury Niebieskie Karty.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 3) Prowadzenie interwencji kryzysowej w rodzinach poprzez wykorzystanie procedury „Niebieskiej Karty”,
    Realizacja działania dostosowana do potrzeb,
 4) Ścisła współpraca z policją, szkołami, instytucjami pozarządowymi oraz instytucjami zajmującymi się problemem przemocy w rodzinie.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 5) Działania edukacyjno-informacyjne prowadzone poprzez kolportaż ulotek, stronę internetową Gminy Nowe Warpno, Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Warpnie,
    Działanie o charakterze ciągłym.
 6) Wprowadzanie nowatorskich rozwiązań służących ograniczeniu rozmiaru przemocy w rodzinach.
    Realizacja, działania dostosowana do potrzeb.

III. Usprawnienie systemu interwencji i wsparcia rodziny:
1) Kontynuacja prac Zespołu interdyscyplinarnego.
   Działanie o charakterze ciągłym.
2) Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji członków Zespołu Interdyscyplinarnego.
   Działanie o charakterze ciągłym.
3) Doskonalenie nabytych umiejętności członków Zespołu Interdyscyplinarnego oraz członków Grup roboczych.
   Realizacja działania dostosowana do potrzeb.
4) Podnoszenie kompetencji instytucji i organizacji tworzących lokalny system, przeciwdziałania przemocy poprzez umożliwienie korzystania ze szkoleń i konsultacji.
   Realizacja działania dostosowane do potrzeb.
5) Pomoc specjalistyczna prowadzona w ramach współpracy m.in. z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Policach.
   Działanie o charakterze ciągłym.
6) Prowadzenie monitoringu rodzin ze środowisk szczególnie zagrożonych przemocą w rodzinach.
   Działanie o charakterze ciągłym.
7) Diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie gminy.
   Działanie o charakterze ciągłym

IV. Prowadzenie poradnictwa dla ofiar przemocy w rodzinie oraz zwiększenie możliwości dostępności pomocy dla osób domowej przemocy:
 1) Zapewnienie dostępu do konsultacji specjalistycznej za pośrednictwem m.in. Ośrodka Interwencji Kryzysowej działającego przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Policach,
    Działanie o charakterze ciągłym.
 2) Prowadzenie poradnictwa socjalnego.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 3) Zapewnienie schronienia dla osób i rodzin uwikłanych w przemoc.
    Realizacja działania w sposób ciągły, dostosowany do potrzeb.
 4) Prowadzenie konsultacji dla rodzin, rodziców i opiekunów dzieci, polegających na utrwalaniu, właściwych postaw rodzicielskich wzmacniających więzi rodzinne.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 5) Organizowanie wolnego czasu, dzieciom i młodzieży.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 6) Ścisła współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi posiadającymi bazę lokalową tj. między innymi hostele, schroniska, specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób uwikłanych w przemoc.
   Działanie o charakterze ciągłym.

V. Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji osób zajmujących się problemem na terenie Gminy Nowe Warpno:
 1) Podnoszenie wiedzy i kompetencji przedstawicieli Zespołu interdyscyplinarnego oraz osób zajmujących się przemocą w rodzinie, w szczególności poprzez organizowanie spotkań z udziałem profesjonalistów w tej dziedzinie.
    Realizacja działania dostosowana do potrzeb,
 2) Systematyczne pogłębianie wiedzy na temat zjawiska przemocy w rodzinie oraz udzielania pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie poprzez uczestnictwo w szkoleniach w zakresie przemocy w rodzinie, organizowanie, współfinansowanie szkoleń dla osób zajmujących się problemem przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
    Realizacja działania dostosowana do potrzeb.
 3) Organizowanie na terenie świetlicy szkolnej, działań profilaktycznych minimalizujących zachowania agresywne wśród uczniów.
    Realizacja działania w sposób ciągły, dostosowany do potrzeb,
 4) Wdrażanie w placówkach na terenie Gminy programów profilaktycznych minimalizujących zachowania agresywne wśród dzieci i ich rodziców.
    Realizacja działania dostosowane do potrzeb,
 5) Podnoszenie kompetencji osób pracujących w placówkach na terenie Gminy, ze szczególnym, naciskiem na uwrażliwienie na problem przemocy w rodzinach, nauce rozpoznawania sygnałów świadczących o stosowaniu przemocy w rodzinnych domach.
    Realizacja działania dostosowana do potrzeb.
 6) Zwiększenie skuteczności udzielania pomocy dla osób uwikłanych w przemoc i skutecznej ochrony ich praw poprzez podnoszenie kompetencji służb działających w tym obszarze.
    Realizacja działania w sposób ciągły, dostosowany do potrzeb.

VI. Współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi działającymi w środowisku lokalnym na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie:
 1) Ścisła współpraca z kościołami, związkami wyznaniowymi, organizacjami pozarządowymi i innymi organizacjami zaangażowanymi w pomoc osobom lub rodzinom uwikłanym w przemoc.
    Działanie o charakterze ciągłym.
 2) Podejmowanie inicjatyw zmierzających do rozszerzenia udziału podmiotów niepublicznych w realizację zadań z zakresu pomocy osobom i rodzinom uwikłanym w przemoc.
    Działanie o charakterze ciągłym.

Rozdział 5.
Ewaluacja programu

Program będzie ewaluowany poprzez systematyczną sprawozdawczość - jeden raz w roku - dokonywaną w ramach wszystkich elementów systemu. Podstawowymi wskaźnikami służącymi do ewaluacji programu są;
- liczba wypełnionych Niebieskich Kart,
- ilość interwencji, konsultacji, ilości osób korzystających z porad specjalistycznych .

Rozdział 6.
Budżet programu

Realizacja programu finansowana będzie ze środków budżetu Gminy Nowe Warpno oraz z środków pochodzących z dotacji i środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.